SKKN Chỉ đạo tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp của Lớp 8, Lớp 9 và hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp Lớp 6, Lớp 7 tại các trường THCS

Nội dung tài liệu: SKKN Chỉ đạo tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp của Lớp 8, Lớp 9 và hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp Lớp 6, Lớp 7 tại các trường THCS

1. PHÒNG GD-ĐT HUYỆN MỸ LỘC TRƯỜNG THCS MỸ HƯNG HỒ SƠ SÁNG KIẾN Tác giả: 1. Họ và tên: Phạm Thị tâm Trình độ chuyên môn: Thạc Sĩ Chức vụ: Hiệu trưởng Nơi công tác: Trường THCS Mỹ Hưng 2. Họ và tên: Trần Ngọc Thắng Trình độ chuyên môn: Đại học Chức vụ: Phó Hiệu trưởng Nơi công tác: Trường THCS Mỹ Hưng Mỹ Lộc, Ngày 25 tháng 3 năm 2023
2. CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc ĐƠN YÊU CẦU CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN Kính gửi: Phòng GD-ĐT huyện Mỹ Lộc Tôi (chúng tôi) ghi tên dưới đây: Tỷ lệ (%) đóng góp vào việc tạo ra sáng Ngày Nơi công tác Trình độ Số Chức kiến Họ và tên tháng (hoặc nơi chuyên TT danh (ghi rõ đối với từng năm sinh thường trú) môn đồng tác giả, nếu có) 1 Phạm Thị 07/08/197Trường Hiệu Thạc sĩ 50% Tâm 8 THCS Mỹ trưởng Hưng 2 Trần Ngọc 11/7/1976Trường Phó hiệu Đại học 50% Thắng THCS Mỹ trưởng Hưng Là tác giả (nhóm tác giả) đề nghị xét công nhận sáng kiến: - Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: - Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử: 07/09/2021 - Mô tả bản chất của sáng kiến: Chỉ đạo tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp của lớp 8, lớp 9 và hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp lớp 6, lớp 7 tại các trường THCS, - Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến: Không - Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của tác giả: Lợi ích về mặt xã hội rất lớn giúp các nhà trường THCS có định hướng trong công tác điều hành, chỉ đạo môn hoạt động ngoài giờ lên lớp của lớp 8, lớp 9 và môn hoạt động trải nghiệm lớp 6, lớp 7 trong năm học 2022-2023. Những giải pháp trên góp phần thực hiện tốt hơn hoạt động ngoài giờ lên lớp của lớp 8, lớp 9 và môn hoạt động trải nghiệm lớp 6, lớp 7 đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ thực hiện CTGDPT 2018 và chương trình GDPT hiện hành.Nâng cao hiệu quả trong công tác giáo dục toàn diện, phát triển năng lực và phẩm chất của học sinh. - Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của tổ chức, cá nhân đã tham gia áp dụng sáng kiến lần đầu, kể cả áp dụng thử: Là nguồn tài liệu hữu ích giúp giúp các nhà trường có định hướng trong việc chỉ đạo hoạt động ngoài giờ lên lớp, hoạt động trải nghiệm - Danh sách những đơn vị đã áp dụng sáng kiến lần đầu: Phần phụ lục của sáng kiến.
3. Chúng tôi xin cam đoan mọi thông tin nêu trong đơn là trung thực, đúng sự thật và hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật. Nam Định, ngày 25 tháng 03 năm 2023 Người nộp đơn (Ký và ghi rõ họ tên) THÔNG TIN CHUNG VỀ SÁNG KIẾN THÔNG TIN CHUNG 1.Tên sáng kiến: Chỉ đạo tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp của lớp 8, lớp 9 và hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp lớp 6, lớp 7 tại các trường THCS 2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Quản lý 3. Thời gian áp dụng sáng kiến: Từ ngày 07/09/2022 đến ngày 25/03/2023
4. 4. Tác giả: Họ và tên: Phạm Thị Tâm Năm sinh: 1978 Nơi thường trú: Mỹ Thuận- Mỹ Lộc- TP. Nam Định Trình độ chuyên môn: Thạc sĩ Chức vụ công tác: Hiệu trưởng Nơi làm việc: Trường THCS Mỹ Hưng Điện thoại: 0945550178 Tỷ lệ đóng góp tạo ra sáng kiến: 50% 5. Đồng tác giả (nếu có): - Họ và tên: Trần Ngọc Thắng Năm sinh: 1976 Nơi thường trú: 14b/130 Trần Thái Tông -TP. Nam Định Trình độ chuyên môn: Đại học Chức vụ công tác: Phó hiệu trưởng Nơi làm việc: Trường THCS Mỹ Hưng Điện thoại: 0913134762 Tỷ lệ đóng góp tạo ra sáng kiến: 50% 6. Đơn vị áp dụng sáng kiến: Tên đơn vị:Trường THCS Mỹ Hưng- Mỹ Lộc – Nam Định Địa chỉ: Km số 4 – xã Mỹ Hưng- huyện Mỹ Lộc- Tỉnh Nam Định
5. DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT STT Nội dung Chữ viết tắt 1. Học sinh HS 2. Giáo viên GV 3. Chương trình giáo dục phổ thông CTGDPT 4. Giáo dục và Đào tạo GDĐT 5. Giáo dục phổ thông GDPT 6. Hoạt động ngoài giờ lên lớp HĐNGLL 7. Hoạt động trải nghiệm HĐTN 8. Phương pháp dạy học PPDH 9. Kĩ thuật dạy học KTDH 10. Phương pháp đánh giá PPĐG 11. Công cụ đánh giá CCĐG
6. BÁO CÁO SÁNG KIẾN Chỉ đạo tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp của lớp 8, lớp 9 và hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp lớp 6, lớp 7 tại các trường THCS I. ĐIỀU KIỆN HOÀN CẢNH TẠO RA SÁNG KIẾN Thực hiện Nghị quyết số 29 - NQ/TW ngày 04/11/2013 Hội nghị l n th tám Ban Chấp hành Trung ương khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế Nghị quyết số 88/2014/QH13 ngày 28/11/2014 của Quốc hội về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo d ục phổ thông; Nghị quyết số 51/2017/QH14 ngày 21/11/2017 của Quốc hội điều chỉnh lộ trình thực hiện chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông mới theo Nghị quyết số88/2014/QH13 của Quốc hội; Chỉ thị số 16/CT-TTg ngày 18/6/2018 của Thủtướng Chính phủ về việc đẩy mạnh thực hiện đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông mới. Thông tư 32/2018/ TT-BGDĐT ngày 26 tháng 12 năm 2018 ban hành chương trình GDPT Thực hiện chương trình các Nghị quyết của Đảng, Quốc hội và Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã tổ chức xây dựng và ban hành chương trình giáo dục phổ thông (CTGDPT) mới. CTGDPT mới được áp dụng bắt đầu đối với cấp THCS từ năm học 2021-2022 với mục tiêu giáo dục con người phát triển toàn diện, vừa đáp ứng yêu cầu xã hội vừa phát triển cao nhất tiềm năng của mỗi cá nhận. Phát triển phẩm chất và năng lực người học, hài hòa đức, trí, thể, mỹ thay vì chỉ chú trọng trang bị kiến thức, kết hợp hài hòa dạy người, dạy chữ và dạy nghề. Năm học 2022-2023 là năm học vừa thực hiện chương trình GDPT 2018 đối với lớp 6, lớp 7, vừa thực hiện chương trình GDPT 2006, vì vậy trong quá trình chỉ đạo việc thực hiện chương trình ở các nhà trường còn nhiều khâu, nhiều mảng có lúc chưa được quan tâm đúng mức, có lúc còn gặp khó khăn trong chỉ đạo và trong việc thực hiện, đặc biệt là chương trình hoạt động ngoài giờ lên lớp của lớp 8, lớp 9 và hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp lớp 6, lớp 7 tại trường THCS Hoạt động ngoài giờ lên lớp là một bộ phận của quá trình giáo dục ở trường phổ thông. Đó là những hoạt động được tổ chức ngoài giờ học các môn văn hóa trên lớp. Hoạt động ngoài giờ lên lớp có một vị trí rất quan trọng trong hoạt động giáo dục. Và là một bộ môn bắt buộc được quy định trong kế hoạch dạy học ở trường phổ thông đã được bộ giáo dục đào tạo ban hành. Ở các trường THCS hoạt động ngoài giờ lên lớp là một là hoạt động định kỳ được tổ chức 2 tiết/1tháng ở trên lớp đối với lớp 8 và lớp 9. 105 tiết/ năm đối với lớp 6 và lớp 7. Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp có quan hệ chặt chẽ với hoạt động dạy và học. Đó là sự tiếp nối hoạt động dạy và học trên lớp, là con đường gắn lý thuyết với thực hành, tạo nên sự thống nhất giữa nhận thức với hành động, góp phần hình thành tình cảm, nhân cách cho học sinh. Hoạt động ngoài giờ lên lớp còn có vai trò củng cố, bổ sung, mở rộng những kiến thức mà học sinh đã tiếp thu được qua các môn học trên lớp, hỗ trợ, nâng cao hiểu biết cho học sinh về các lĩnh vực của đời sống xã hội. Qua các tiết hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, học sinh biết vận dụng các kiến thức đã học vào thực tế cuộc sống, bổ sung tích luỹ thêm vốn kinh nghiệm trong cuộc sống tập thể ở nhà trường, gia đình và ngoài xã hội. Không chỉ như vậy, các tiết hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp còn phát huy được tính tích cực chủ động,
7. sáng tạo của học sinh. Học sinh được rèn luyện và phát triển các kỹ năng cơ bản và cần thiết để từng bước nâng cao năng lực tổ chức và điều khiển các hoạt động tập thể như kĩ năng giao tiếp, hoạt động theo nhóm, làm việc độc lập, dẫn chương trình Đây là điểm rất cơ bản của hoạt động ngoài giờ lên lớp khác với hoạt động của các môn học khác. Hơn nữa, hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp có nội dung phong phú, hình thức tổ chức đa dạng, hấp dẫn, phạm vi kiến thức là sự tích hợp kiến thức liên môn. Vì thế qua các tiết hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp học sinh được củng cố kiến thức về văn hóa, nâng cao hiểu biết về các lĩnh vực xã hội, tích lũy thêm kinh nghiệm giao tiếp và hoạt động tập thể, phát triển thái độ tích cực trong học tập, rèn luyện hàng ngày cũng như ý thức với công việc được giao. Xác định vai trò của bộ môn hoạt động ngoài giờ lên lớp của lớp 8, lớp 9 và hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp lớp 6, lớp 7 ban giám hiệu chúng tôi chú trọng khâu chỉ đạo để thực hiện chương trình sao cho hiệu quả và đúng quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo. II. MÔ TẢ GIẢI PHÁP I.Cơ sở lý luận: 1. Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là gì? Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là một trong ba hoạt động quan trọng, là bộ phận hợp thành của giáo dục, góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục của nhà trường. Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp có vai trò rất lớn trong việc hình thành nhân cách của học sinh. Có thể nói khái quát, việc tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là xây dựng cho các em các mối quan hệ phong phú, đa dạng một cách có mục đích, có khoa học, có nội dung và phương pháp nhất định, biến các nhu cầu khách quan của xã hội thành nhu cầu của bản thân học sinh. Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là một môn học có nhiệm vụ góp phần củng cố, khắc sâu và phát triển những kiến thức đã học qua các môn học trên lớp. Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp phát triển cho học sinh sự hình thành trong các lĩnh vực đời sống xã hội, từng bước làm phong phú hơn vốn tri thức, tạo nên sự cân đối hài hòa của quá trình giáo dục toàn diện. Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp giúp phát triển cho học sinh các kĩ năng cần thiết, phù hợp với sự phát triển lứa tuổi như kĩ năng giao tiếp, kĩ năng sống, kĩ năng quyết định, kĩ năng hợp tác và sẵn sàng tham gia các hoạt đọng tập thể. Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp còn tạo cho học sinh niềm ham thích, hứng thú trong hoạt động, bồi dưỡng tình cảm yêu trường, yêu lớp, yêu quý thầy cô, bạn bè. 2.Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp có vai trò như thế nào trong trường THCS: - Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là một bộ phận quan trọng, bắt buộc của chương trình giáo dục nhà trường. Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là nối tiếp hoạt động dạy học các môn văn hóa. Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp tạo cơ hội cho học sinh được thực hành, những điều đã học vào trong thực tiễn cuộc sống. Trên cơ sở đó củng cố, khắc sâu, mở rộng những kiến thức, kĩ năng các môn học cho học sinh.
8. - Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp có vai trò quan trọng góp phần giáo dục nhân cách phát triển toàn diện cho học sinh. - Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp với các hình thức hoạt động phong phú, đa dạng sẽ tạo cơ hội cho học sinh được thể hiện, được bộc lộ, được tự khẳng định bản thân, tạo cơ hội cho các em được giao lưu, học hỏi bạn bè và mọi người xung quanh. Từ đó sẽ tác động tích cực đến nhận thức, tình cảm giúp các em phát triển nhiều phẩm chất tích cực như: tinh thần đồng đội, tinh thần trách nhiệm, lòng nhân ái, lòng khoan dung, sự cảm thông, tính kỷ luật, trung thực, mạnh dạn, tự tin, Xét ở phạm vi rộng hơn, Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp còn tạo điều kiện để học sinh được tham gia, được hội nhập vào các hoạt động chung. -Thông qua các hình thức hoạt động như: tổ chức các trò chơi, tham quan du lịch, cắm trại, thể dục thể thao, văn hóa, nghệ thuật Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp còn giáo dục cho học sinh tình yêu thiên nhiên, đất nước, con người, giúp các em phát triển thể chất và thẩm mĩ, giải tỏa những mệt mỏi, căng thẳng trong quá trình học tập cả ngày ở trường. 3. Các đặc điểm của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trường THCS. 3.1.Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp phải phù hợp với đặc điểm lứa tuổi học sinh THCS: Lứa tuổi học sinh trung học cơ sở là lứa tuổi từ 11 đến 15 tuổi. Các em có bước phát triển nhẩy vọt cả về thể chất lẫn tinh thần, các em rất hồn nhiên, hiếu động, thích tìm tòi, khám phá. Các em đã mạnh dạn hơn có những suy nghĩ táo bạo hơn, có nhiều nhu cầu mới hơn, đặc biệt là nhu cầu về hoạt động, thích sinh hoạt, vui chơi với bạn bè. Các em rất hứng thú và nhiệt tình tham gia vào những hoạt động tập thể. Chính vì thế mà hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp phải phù hợp với đặc điểm lứa tuổi học sinh, phải có tác dụng thiết thực đối với việc hình thành và phát triển nhân cách học sinh. 3.2.Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp khác với các môn học khác: - Hoạt động ngoài giờ lên lớp là sự tiếp nối hoạt động dạy và học trên lớp với nhiều hoạt động phong phú đa dạng diễn ra trên bình diện rộng. Trong thực tế hiện nay, việc dạy học các môn văn hoá chịu sự chi phối khá chặt chẽ về thời lượng, tài liệu học tập, về quy mô tổ chức dạy học, về nội dung dạy học, thì hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp lại mang tính chất mở hơn hoạt động dạy học về tất cả các mặt: quy mô, hình thức hoạt động, thời lượng Hoạt động ngoài giờ lên lớp tạo môi trường gắn lí thuyết với thực tiễn. Trong hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp học sinh có điều kiện sử dụng kiến thức, kinh nghiệm tri thức đã học, khắc sâu kiến thức, mở rộng vốn hiểu biết, hình thành kĩ năng kĩ xảo, kích thích sự phát triển tư duy. - Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp có thể tổ chức theo những quy mô khác nhau như: tổ chức theo nhóm, tổ chức theo lớp hoặc tổ chức theo khối lớp. - Thời điểm tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp cũng rất linh hoạt. Tùy theo quy mô và tính chất có thể tổ chức hoạt động vào giờ ra chơi, có thể trong tiết sinh hoạt dưới cờ, tiết sinh hoạt lớp, có thể vào một buổi trong tuần, cuối tuần
9. - Cùng một chủ đề, một nội dung giáo dục nhưng hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp có thể tổ chức theo nhiều hình thức hoạt động khác nhau, tùy theo lứa tuổi học sinh và điều kiện cụ thể của từng lớp, từng trường. - Các phương pháp tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp cần có sự phối hợp phương pháp giáo dục với phương pháp dạy học sao cho phù hợp với nội dung hoạt động một cách linh hoạt và sáng tạo như: phương pháp thảo luận, phương pháp giải quyết vấn đề, phương pháp sắm vai, phương pháp giao nhiệm vụ, phương pháp diễn đàn, phương pháp trò chơi 3.3. Nội dung của tiết hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp mang tính tích hợp liên môn. - Khác với các môn học khác, nội dung hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp rất đa dạng và mang tính tích hợp, tổng hợp kiến thức, kĩ năng của nhiều môn học, nhiều lĩnh vực học tập và giáo dục như: giáo dục đạo đức, giáo dục trí tuệ, giáo dục kĩ năng sống, giáo dục thẩm mĩ, giáo dục thể chất, giáo dục lao động, giáo dục an toàn giao thông, giáo dục môi trường, Điều đó giúp cho các nội dung giáo dục thiết thực hơn, gần gũi với cuộc sống thực tế hơn, giúp các em vận dụng vào trong thực tiễn cuộc sống một cách dễ dàng, thuận lợi hơn. 3.4. Các hình thức tổ chức hoạt động đa dạng của tiết hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp giúp cho học sinh lĩnh hội kiến thức các môn học nhanh hơn, nhẹ nhàng, hấp dẫn hơn. Mỗi một hình thức hoạt động như diễn đàn , giao lưu, tham quan du lịch, trò chơi dân gian, văn nghệ, thể dục thể thao đều có những vai trò giáo dục nhất định. Việc tổ chức hoạt động đa dạng của tiết hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp cách tự nhiên, sinh động, không gò bó và khô cứng, phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý sẽ giúp cho học sinh lĩnh hội kiến thức nhanh hơn, nhẹ nhàng, hấp dẫn hơn. Trong quá trình tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, cả giáo viên và học sinh đều có cơ hội để thể hiện sự sáng tạo, chủ động, linh hoạt của mình. 3.5. Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp có khả năng phối hợp, liên kết nhiều lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường. Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp có khả năng phối hợp, liên kết nhiều lực lượng giáo dục khác trong và ngoài nhà trường như: Giáo viên chủ nhiệm, giáo viên dạy bộ môn, ban giám hiệu, cha mẹ học sinh, chính quyền địa phương, hội khuyến học, hội phụ nữ, Đoàn TNCS Vì thế, đã tạo điều kiện cho HS lĩnh hội các nội dung giáo dục bằng nhiều kênh khác nhau, với nhiều cách tiếp cận khác nhau; điều đó làm tăng tính hấp dẫn, đa dạng của hoạt động giáo dục và nâng cao hiệu quả giáo dục. Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp 1. Đặc điểm của hoạt động trải nghiệm hướng nghiệp Hoạt động trải nghiệm (cấp tiểu học) và Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp (cấp trung học cơ sở và cấp trung học phổ thông) là hoạt động giáo dục bắt buộc được thực hiện từ lớp 1 đến lớp 12.
10. Hoạt động trải nghiệm và Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp là hoạt động giáo dục do nhà giáo dục định hướng, thiết kế và hướng dẫn thực hiện, tạo cơ hội cho học sinh tiếp cận thực tế, thể nghiệm các cảm xúc tích cực, khai thác những kinh nghiệm đã có và huy động tổng hợp kiến thức, kĩ năng của các môn học để thực hiện những nhiệm vụ được giao hoặc giải quyết những vấn đề của thực tiễn đời sống nhà trường, gia đình, xã hội phù hợp với lứa tuổi; thông qua đó, chuyển hoá những kinh nghiệm đã trải qua thành tri thức mới, hiểu biết mới, kĩ năng mới góp phần phát huy tiềm năng sáng tạo và khả năng thích ứng với cuộc sống, môi trường và nghề nghiệp tương lai. Hoạt động trải nghiệm và Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp góp phần hình thành, phát triển các phẩm chất chủ yếu, năng lực chung và các năng lực đặc thù cho học sinh; nội dung hoạt động được xây dựng dựa trên các mối quan hệ của cá nhân học sinh với bản thân, với xã hội, với tự nhiên và với nghề nghiệp. Nội dung Hoạt động trải nghiệm và Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp được phân chia theo hai giai đoạn: giai đoạn giáo dục cơ bản và giai đoạn giáo dục định hướng nghề nghiệp. – Giai đoạn giáo dục cơ bản: Ở cấp tiểu học, nội dung Hoạt động trải nghiệm tập trung vào các hoạt động khám phá bản thân, hoạt động rèn luyện bản thân, hoạt động phát triển quan hệ với bạn bè, thầy cô và người thân trong gia đình. Các hoạt động xã hội và tìm hiểu một số nghề nghiệp gần gũi với học sinh cũng được tổ chức thực hiện với nội dung, hình thức phù hợp với lứa tuổi. Ở cấp trung học cơ sở, nội dung Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp tập trung hơn vào các hoạt động xã hội, hoạt động hướng đến tự nhiên và hoạt động hướng nghiệp; đồng thời hoạt động hướng vào bản thân vẫn được tiếp tục triển khai để phát triển các phẩm chất và năng lực của học sinh. – Giai đoạn giáo dục định hướng nghề nghiệp: Ngoài các hoạt động hướng đến cá nhân, xã hội, tự nhiên, nội dung Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp ở cấp trung học phổ thông tập trung hơn vào hoạt động giáo dục hướng nghiệp nhằm phát triển năng lực định hướng nghề nghiệp. Thông qua các hoạt động hướng nghiệp, học sinh được đánh giá và tự đánh giá về năng lực, sở trường, hứng thú liên quan đến nghề nghiệp, làm cơ sở để tự chọn cho mình ngành nghề phù hợp và rèn luyện phẩm chất và năng lực để thích ứng với nghề nghiệp tương lai. Mục tiêu chung Hoạt động trải nghiệm và Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp hình thành, phát triển ở học
11. sinh năng lực thích ứng với cuộc sống, năng lực thiết kế và tổ chức hoạt động, năng lực định hướng nghề nghiệp; đồng thời góp phần hình thành, phát triển các phẩm chất chủ yếu và năng lực chung quy định trong Chương trình tổng thể. Hoạt động trải nghiệm và Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp giúp học sinh khám phá bản thân và thế giới xung quanh, phát triển đời sống tâm hồn phong phú, biết rung cảm trước cái đẹp của thiên nhiên và tình người, có quan niệm sống và ứng xử đúng đắn, đồng thời bồi dưỡng cho học sinh tình yêu đối với quê hương, đất nước, ý thức về cội nguồn và bản sắc của dân tộc để góp phần giữ gìn, phát triển các giá trị tốt đẹp của con người Việt Nam trong một thế giới hội nhập. Mục tiêu cấp trung học cơ sở Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp giúp học sinh củng cố thói quen tích cực, nền nếp trong học tập và sinh hoạt, hành vi giao tiếp ứng xử có văn hoá và tập trung hơn vào phát triển trách nhiệm cá nhân: trách nhiệm với bản thân, trách nhiệm với gia đình, cộng đồng; hình thành các giá trị của cá nhân theo chuẩn mực chung của xã hội; hình thành và phát triển năng lực giải quyết vấn đề trong cuộc sống; biết tổ chức công việc một cách khoa học; có hứng thú, hiểu biết về một số lĩnh vực nghề nghiệp, có ý thức rèn luyện những phẩm chất cần thiết của người lao động và lập được kế hoạch học tập, rèn luyện phù hợp với định hướng nghề nghiệp khi kết thúc giai đoạn giáo dục cơ bản Yêu cầu cần đạt về phẩm chất chủ yếu Hoạt động trải nghiệm và Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp góp phần hình thành và phát triển các phẩm chất chủ yếu theo các mức độ phù hợp với mỗi cấp học đã được quy định trong Chương trình tổng thể. Yêu cầu cần đạt về năng lực Hoạt động trải nghiệm và Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp giúp hình thành và phát triển ở học sinh các năng lực tự chủ và tự học, giao tiếp và hợp tác, giải quyết vấn đề và sáng tạo được biểu hiện qua các năng lực đặc thù: năng lực thích ứng với cuộc sống, năng lực thiết kế và tổ chức hoạt động, năng lực định hướng nghề nghiệp. Yêu cầu cần đạt về các năng lực đặc thù này được thể hiện trong bảng sau: II. C¬ së thùc tiÔn: * Thực trạng việc giảng dạy các tiết hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở Trường THCS: a. Thuận lợi:
12. - Được sự quan tâm chỉ đạo của Phòng giáo dục, Ban giám hiệu và sự giúp đỡ của khối chủ nhiệm trong nhà trường. - Giáo viên chủ nhiệm được tập huấn về việc đổi mới phương pháp tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp và được dự nhiều tiết chuyên đề cấp quận có chất lượng cao. - Trong lớp có nhiều học sinh thông minh, nhanh nhẹn, có năng khiếu văn nghệ nên rất thuận lợi cho việc tổ chức các hoạt động . - Công nghệ thông tin và các phương tiện dạy học ngày càng hiện đại tạo điều kiện thuận lợi cho việc tổ chức các hoạt động . b. Khó khăn: - Trong tất cả các tiết hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở các tháng đều do giáo viên chủ nhiệm giảng dạy. Vì vậy, để đạt được hiệu quả cao sẽ rất khó bởi lẽ các giáo viên chủ nhiệm không được đào tạo chính quy mà chủ yếu là được hướng dẫn tại các lớp tập huấn và tự học thông qua các tiết chuyên đề. Bên cạnh đó năng lực tổ chức các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của một số giáo viên còn hạn chế. Một số giáo viên còn có quan niệm đây là môn học phụ, không quan trọng, cắt xén thời gian dành để giành cho môn học khác. - Bên cạnh đó môn học này không có nhiều sự hỗ trợ của các tài liệu giảng dạy đòi hỏi người dạy phải có kĩ năng tổng hợp kiến thức trong chương trình dạy, kết hợp với vốn sống thực tế của giáo viên. - Để tiết hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp có hiệu quả yêu cầu giáo viên phải có nhiều thời gian chuẩn bị, nghiên cứu nhiều cách tổ chức giảng dạy. Tuy nhiên hiện nay giáo viên chủ nhiệm chỉ được tính 4 tiết trên một tuần thì quá ít thời gian việc nghiên cứu, đầu tư cho tiết học hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp sẽ gặp nhiều khó khăn - Trong tiết học hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp thì học sinh đóng vai trò rất quan trọng vì học sinh chính là nhân tố chính. Thế nhưng học sinh THCS đang ở độ tuổi thanh thiếu niên nên tâm lý của các em chưa ổn định, đang muốn tìm tòi những điều mới mẻ trong cuộc sống, chưa nhận thức được việc học một cách đầy đủ và thường có quan niệm rằng đây không phải là môn học chính vì thế thường xem nhẹ tiết học này. - Nhiều học sinh còn rất rụt rè, chưa chủ động và chưa có kinh nghiệm trong điều hành các hoạt động . Một số học sinh khác còn nhút nhát, thiếu tự tin, thường thấy run khi đứng trước tập thể cho nên ngại tham gia vào các hoạt động của lớp. 1. Mô tả giải pháp trước khi tạo ra sáng kiến 1.Thực hiện kế hoạch theo chỉ đạo của Ban giám hiệu nhà trường một năm học học sinh sẽ được sinh hoạt theo các chủ điểm như sau: ❖ Chủ điểm tháng 9: “Truyền thống nhà trường” ❖ Chủ điểm tháng 10: “Chăm ngoan học giỏi” ❖ Chủ điểm tháng 11: “Tôn sư trọng đạo”
13. ❖ Chủ điểm tháng 12 : “Uống nước nhớ nguồn” ❖ Chủ điểm tháng 1 & 2 : “Mừng Đảng - Mừng xuân” ❖ Chủ điểm tháng 3: “Tiến bước lên Đoàn” ❖ Chủ điểm tháng 4: “Hoà bình và hữu nghị” ❖ Chủ điểm tháng 5: “Bác Hồ kính yêu” 2. Thiết kế bài giảng: Với mỗi chủ điểm sinh hoạt giáo viên chủ nhiệm đều phải lên kế hoạch thiết kế giáo án. Khi thiết kế bài giảng, tôi luôn bám sát vào chủ điểm của từng tháng chú trọng đến việc xác định kiến thức cần đạt cho học sinh, nội dung và hình thức hoạt động, sử dụng các trang thiết bị dạy học cần thiết.Và đặc biệt là tổ chức các hoạt động để có thể phát huy tính tích cực chủ động của học sinh và đa dạng hóa các hình thức hoạt động. 3.Hướng dẫn học sinh chuẩn bị cho tiết học: Để giờ học đạt kết quả tốt việc hướng dẫn học sinh chuẩn bị cho tiết học là công việc vô cùng quan trọng vì khi phân công nhiệm vụ giáo viên phải chú ý đến năng lực của từng học sinh để phân công cho phù hợp. Ví dụ như: Học sinh dẫn chương trình phải là học sinh nhanh nhẹn, hoạt bát, nói năng lưu loát, biết ứng phó và làm chủ với mọi tình huống. Học sinh làm thư kí phải có tính cẩn thận. Học sinh làm đội trưởng các đội chơi phải có kiến thức vững vàng, nhanh nhẹn . Học sinh tham gia văn nghệ phải có năng khiếu ca hát. Học sinh kể chuyện phải có giọng kể truyền cảm 4. Tổ chức các hoạt động phong, phú đa dạng, hấp dẫn: Các tiết hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp đã được quy định trong phân phối chương trình theo từng chủ điểm. Thế nhưng tổ chức như thế nào để gây hứng thú trong học sinh quả là một vấn đề rất khó. Theo kinh nghiệm của tôi, một trong những yếu tố dẫn đến sự thành công của giờ học chính là đa dạng hóa các hoạt động dạy và học. Không chỉ đơn thuần bằng các câu hỏi về kiến thức khô khan mà thay vào đó là vận dụng nhiều hình thức khác nhau như tổ chức hội vui học tập thông qua các trò chơi: “ Chiếc hộp kì diệu”, “Bông hoa may mắn”, “ Rung chuông vàng”, “ Ai nhanh hơn”, “ Ngôi sao may mắn” “ Theo dòng lịch sử”, “ Ghép tranh’, “ Thử tài của bạn”, “ Tìm kiếm tài năng” . Điều đó sẽ tạo được sự hứng thú, sự cạnh tranh lành mạnh trong mỗi đội chơi, mỗi học sinh đều có cơ hội được thể hiện mình, khát khao chiến thắng. 5.Các tiết hoạt động ngoài giờ lên lớp có sức thu hút mọi đối tượng học sinh tham gia: Nếu trong giờ hoạt động mà chỉ có một số học sinh tham gia thì tiết học chưa thể gọi là thành công. Bởi vì một số học sinh không tham gia sẽ cảm thấy thụ động, chán nản, gò bó. Vậy phải làm như thế nào để giờ học có thể thu hút được tất cả học sinh cùng được tham gia. Trước hết ngay từ khi thiết kế bài giảng, trong phần thi tìm hiểu về kiến thức, giáo viên cần sử dung hệ thống câu hỏi phân loại đối tượng học sinh. Hệ thống câu hỏi sẽ đi từ dễ đến khó. Câu hỏi phong phú đa dạng dưới nhiều hình thức. Tiếp theo là tập huấn cho học sinh dẫn
14. chương trình khi gọi các bạn trả lời không chỉ gọi những bạn sôi nổi mà cần phải gọi cả các bạn còn ngại ngùng, e dè không dám giơ tay phát biểu. Có thể các bạn biết nhưng chưa tự tin thì phải khéo léo lôi kéo bạn tham gia vào các hoạt động. Bên cạnh đó phải thường xuyên động viên để các bạn khác nhiệt tình tham gia. Có như vậy thì giờ hoạt động mới có thể cuốn hút mọi đối tượng học sinh. 6. Sau mỗi tiết hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp giáo viên phải rút ra bài học kinh nghiệm từ việc tổ chức các các hoạt động: Sau mỗi tiết hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, điều quan trọng là mỗi giáo viên phải rút ra được những bài học kinh nghiệm qua việc hướng dẫn học sinh chuẩn bị, nội dung kiến thức, hình thức hoạt động, tiến trình hoạt động, kết thúc hoạt động Ví dụ với chủ điểm tháng 10: “ Chăm ngoan, học giỏi”, ngoài việc củng cố kiến thức các môn học, rèn các kỹ năng thì thông qua các tiết mục kể chuyện, đọc thơ, đóng kịch giáo viên chủ nhiệm còn cần phải rút ra kinh nghiệm hướng dẫn học sinh phương pháp học tập như không học tủ học vẹt, học mà không hiểu bài hoặc kiên trì, có ý chí nghị lực là một yếu tố cơ bản dẫn đến thành công. Hay thông qua các trò chơi phần nào học sinh cũng hiểu cũng nhớ được nội dung các kiến thức được củng cố và học sinh biết cần cẩn thận, chăm chỉ, siêng năng, có thái độ nghiêm túc trong học tập, thi cử để đạt được kết quả cao 7. Tổ chức các hoạt động trong tiết giáo dục hoạt động ngoài giờ lên lớp cần gắn liền với tính thực tiễn: Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp tạo cơ hội cho học sinh được thực hành, những điều đã học vào trong thực tiễn cuộc sống. Trên cơ sở đó củng cố, khắc sâu, mở rộng những kiến thức, kĩ năng các môn học cho học sinh nên tôi thiết nghĩ sau mỗi hoạt động học sinh cần hiểu được mình cần phải làm gì? Điều đó sẽ được định hướng sau mỗi hoạt động bằng những việc làm cụ thể. Ví dụ với chủ điểm tháng 10: “ Chăm ngoan, học giỏi” học sinh phải biết mình cần phải làm gì, phấn đấu như thế nào để trở thành con ngoan, trò giỏi, cháu ngoan Bác Hồ. Với chủ điểm tháng 11: “ Tôn sư, trọng đạo” học sinh cần phải biết mình cần phải làm gì để thể hiện sự tôn trọng và biết ơn thầy cô. Hay với chủ điểm tháng 3: “ Tiến bước lên Đoàn”, học sinh cũng cần phải biết mình phải làm gì để tiếp nối truyền thống cha anh, để được vinh dự đứng trong hàng ngũ của Đoàn. 8. Các hoạt động trong tiết hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp cần được nhân rộng: Khi chuẩn bị cho các tiết hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp tôi đã giao nhiệm vụ cho học sinh theo từng đơn vị tổ. Nếu một tháng có hai lần thực hiện tiết hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp thì mỗi tổ chuẩn bị một lần. Các tổ sẽ chuẩn bị từ việc dẫn chương trình, phân công thư kí, nội dung chương trình sinh hoạt theo định hướng của giáo viên Với cách làm này tôi thấy học sinh rất háo hứng, nhiệt tình tham gia. Và đặc biệt tôi đã phát hiện ra được trong lớp có nhiều học sinh có tài năng đặc biệt. Nhiều em học sinh hát hay, múa đẹp, dẫn chương trình rất tốt, nhanh nhẹn linh hoạt, thong minh, sáng tạo Kể từ đó, các tiết hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của lớp tôi lúc nào cũng sôi nổi, học sinh thích thú và đặc biệt các tiết mục của lớp còn đóng góp nhiều cho các hoạt động của nhà trường. 9. Kết thúc các tiết hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp giáo viên luôn cần có hoạt động
15. tổng kết, đánh giá, khen thưởng học sinh: Sẽ là thiếu nếu kết thúc các tiết hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp không có hoạt động tổng kết, đánh giá, khen thưởng học sinh. Nếu như vậy, học sinh sẽ không thể biết các em đã làm tốt đến đâu, còn thiếu sót gì. Bởi vậy, sau mỗi tiết học, tôi thường giành một lượng thời gian nhỏ để đánh giá hoạt động ngoài giờ lên lớp của các em. Trước tiên, tôi sẽ nhận xét về tình hình thực hiện, ý thức chuẩn bị và tham gia, và đặc biệt là khen thưởng cho những cá nhân, những tổ, nhóm có sự chuẩn bị chu đáo, những tiết mục văn nghệ đặc sắc nhất, người kể chuyện hay nhất, tiết mục đọc thơ diễn cảm nhất .Việc làm này đã có tác dụng khuyến khích, động viên tinh thần của các em làm cho các em hăng say, yêu thích và cố gắng hơn ở các hoạt động ngoài giờ lên lớp tiếp theo. bµy Víi gi¸o nh÷ng ¸n haikinh tiÕt nghiÖm d¹y rót ra tõ qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y, t«i xin ®­îc minh ho¹ b»ng viÖc tr×nh 2. Mô tả giải pháp sau khi có sáng kiến 2.1. Vấn đề cần giải quyết Khi CTGDPT mới được áp dụng từ năm học 2021-2022 đối với lớp 6, không ít giáo viên gặp khó khăn trong quá trình xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch dạy học phù hợp nhằm phát triển phẩm chất, năng lực học sinh. Làm thế nào để lựa chọn, sử dụng các phương pháp/kỹ thuật dạy học phù hợp nhằm phát triển phẩm chất, năng lực học sinh THCS bộ môn hoạt động ngoài giờ lên lớp của lớp 8, lớp 9 và hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp lớp 6, lớp 7 tại các trường THCS trong năm học này? Làm thế nào để lựa chọn, sử dụng các phương pháp/công cụ đánh giá kết quả học tập, giáo dục nhằm phát triển phẩm chất, năng lực học sinh một cách phù hợp và hiệu quả? Đây chính là những vấn đề chúng tôi sẽ chia sẻ trong sáng kiến này giúp giáo viên có thêm tài liệu tham khảo trong quá trình thực hiện CTGDPT 2018 và CTGDPT hiện hành. 2.2. Các bước thực hiện giải pháp 1. Nghiên cứu chương trình 2006 và chương trình tổng thể 2018 Đối với 2.2.1. Nghiên cứu chương trình giáo dục tổng thể 2018 và chương trình GDPT 2006. Bộ môn HĐNGLL lớp 8, lớp9 Hoạt động ngoài giờ lên lớp là một bộ phận của quá trình giáo dục ở trường phổ thông. Đó là những hoạt động được tổ chức ngoài giờ học các môn văn hóa trên lớp. Hoạt động ngoài giờ lên lớp có một vị trí rất quan trọng trong hoạt động giáo dục. Và là một bộ môn bắt buộc được quy định trong kế hoạch dạy học ở trường phổ thông đã được bộ giáo dục đào tạo ban hành. Ở các trường THCS hoạt động ngoài giờ lên lớp là một là hoạt động định kỳ được tổ chức 2 tiết/1tháng ở trên lớp đối với lớp 8 và lớp 9. Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp có quan hệ chặt chẽ với hoạt động dạy và học. Đó là sự tiếp nối hoạt động dạy và học trên lớp, là con đường gắn lý thuyết với thực hành, tạo nên sự thống nhất giữa nhận thức với hành động, góp phần hình thành tình cảm, nhân cách cho học sinh. Hoạt động ngoài giờ lên lớp còn có vai trò củng cố, bổ sung, mở rộng những kiến thức mà học sinh đã tiếp thu được qua các môn học trên lớp, hỗ trợ, nâng cao hiểu biết cho học sinh về các lĩnh vực của đời sống xã