Hướng dẫn giảng dạy môn Ngữ văn THCS và THPT - Năm học 2020-2021

Nội dung tài liệu: Hướng dẫn giảng dạy môn Ngữ văn THCS và THPT - Năm học 2020-2021

1. HƯỚNG DẪN GIẢNG DẠY MÔN HỌC NĂM HỌC 2020-2021 Môn: Ngữ văn - cấp THCS và THPT (Kèm theo công văn số: 1361/SGDĐT-GDTrH ngày 15/9/2020 của Sở GDĐT về việc Hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ giáo dục trung học năm học 2020-2021) Thực hiện các yêu cầu chung theo Công văn số 1361/SGDĐT-GDTrH ngày 15/9/2020 của Sở Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) về Hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ giáo dục trung học năm học 2020-2021; chú trọng một số nội dung cụ thể sau: 1. Thực hiện chương trình, kế hoạch dạy học - Căn cứ Khung nội dung dạy học môn Ngữ văn năm học 2020-2021 của Sở GDĐT, các tổ chuyên môn cần xây dựng kế hoạch giáo dục môn học đảm bảo phù hợp với đối tượng và điều kiện nhà trường theo Công văn số 4612/BGDĐT-GDTrH ngày 03/10/2017 hướng dẫn thực hiện Chương trình GDPT hiện hành theo định hướng phát triển năng lực và phẩm chất học sinh từ năm học 2017-2018; - Các tổ chuyên môn cần tăng cường xây dựng và thực hiện các chủ đề dạy học (tối thiểu 02 chủ đề dạy học/học kì, đã bao gồm chủ đề tích hợp tại Hướng dẫn điều chỉnh nội dung dạy học cấp THCS và THPT môn Ngữ văn kèm theo Công văn số 3280/BGDĐT-GDTrH ngày 27/8/2020 của Bộ trưởng Bộ GDĐT). 2. Đổi mới phương pháp dạy học (PPDH) - Tiếp tục xây dựng kế hoạch bài học theo hướng đổi mới; khai thác tối đa ưu thế PPDH truyền thống; mạnh dạn áp dụng các phương pháp và kĩ thuật dạy học hiện đại; ứng dụng hiệu quả công nghệ thông tin, đổi mới cách tổ chức hoạt động học tập cho HS tạo hứng thú và truyền cảm hứng cho các em. - Cần chú ý đến sự khác biệt về năng lực và sở thích của mỗi học sinh (HS) trong tiếp nhận văn bản, nhất là các văn bản văn học để có cách tổ chức dạy học phân hóa phù hợp; đặc biệt chú trọng bồi dưỡng phương pháp tự học, qua đó hướng dẫn HS biết kiến tạo tri thức và nền tảng văn hóa cho bản thân từ những cảm nhận, suy nghĩ và những trải nghiệm của cá nhân trong cuộc sống. Tăng cường tính giao tiếp, khả năng hợp tác của HS trong giờ học Ngữ văn qua các hoạt động thực hành, luyện tập, trao đổi, thảo luận, - Tăng cường đổi mới hình thức tổ chức dạy học: trải nghiệm sáng tạo, nghiên cứu khoa học, học tại di tích văn hoá, quê hương các nhà thơ, nhà văn, câu lạc bộ văn học, thi giới thiệu sách, thi sân khấu hoá tác phẩm văn học, thi ngâm thơ, bình văn, thi sáng tác theo chủ đề, đảm bảo phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý HS và nội dung học tập môn Ngữ văn, nhằm tăng hứng thú với bộ môn và niềm đam mê đọc sách; tích hợp giáo dục các kĩ năng sống; mở mang hiểu biết về các giá trị văn hoá địa phương, văn hóa truyền thống dân tộc, và tinh hoa văn hóa thế giới. 3. Đổi mới kiểm tra đánh giá (KTĐG) - Xây dựng đề thi, đề kiểm tra theo ma trận, đảm bảo tính chính xác, phân hoá tốt, tạo cơ hội cho HS phát huy sáng tạo, cá tính trong cách suy nghĩ, trình bày vấn đề. Tăng cường sử dụng câu hỏi/đề mở, thảo luận thống nhất trong tổ/nhóm việc xây 1
2. dựng đáp án hướng dẫn chấm “mở” đảm bảo đánh giá công bằng, chính xác năng lực Ngữ văn của HS. - Trong quá trình đánh giá, giáo viên (GV) cần chấm chữa bài chi tiết, có phần nhận xét đảm bảo chính xác, khách quan và có tác dụng tiếp thêm động lực, truyền cảm hứng cho HS. Chú ý sửa lỗi lập ý để rèn luyện tư duy; sửa lỗi dùng từ, đặt câu, lỗi chính tả giúp HS sử dụng tiếng Việt đúng và hay. Chú ý định hướng các nội dung HS có thể tự đọc, tự kiểm tra nhằm hạn chế học thêm một cách tràn lan, kém hiệu quả, tăng cường tính tự giác và rèn luyện phương pháp tự học, tự đánh giá. Quan tâm uốn nắn kĩ năng thuyết trình trong trình bày sản phẩm học tập của HS; kĩ năng phản hồi khi tham gia làm việc nhóm. 4. Đổi mới sinh hoạt tổ nhóm chuyên môn và công tác tự bồi dưỡng - Sinh hoạt tổ/nhóm chuyên môn cần thiết thực, tránh hình thức; mỗi giờ sinh hoạt chuyên môn cần giải quyết được các vấn đề vướng mắc cụ thể trong thực tiễn giảng dạy, góp phần nâng cao hiệu quả chất lượng dạy và học; tổ chức dạy thử nghiệm các chuyên đề đã xây dựng để dự giờ, phân tích, rút kinh nghiệm theo hướng dẫn tại Công văn số 5555/BGDĐT-GDTrH ngày 08/10/2014 của Bộ GDĐT. - Tích cực chủ động tự học, tự bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ; thường xuyên cập nhật kiến thức lý luận và thực tiễn, nâng cao năng lực dạy học, năng lực chuyên môn. Xây dựng hồ sơ chuyên môn đảm bảo tính khoa học, tiện dụng, tránh hình thức. Lập danh mục các tài liệu tham khảo (gồm sách báo tạp chí giấy và địa chỉ Website), chủ động mua sắm bổ sung thường xuyên tài liệu trong thư viện trường và tủ sách của phòng họp tổ chuyên môn; tư vấn giúp đỡ HS xây dựng và vận hành Tủ sách lớp học một cách hiệu quả, phù hợp với điều kiện thực tiễn. Tăng cường bồi dưỡng tại chỗ thông qua sinh hoạt tổ, nhóm chuyên môn; quan tâm phân công bồi dưỡng đội ngũ trẻ, kế cận để luân phiên đảm nhận bồi dưỡng HS giỏi và dạy các khối lớp đầu cấp, cuối cấp. Phát huy tinh thần tương trợ, học hỏi lẫn nhau trong đội ngũ. - Tổ chuyên môn cần phân công các thành viên xây dựng thư viện câu hỏi/đề theo từng bài, từng cụm bài, chủ đề trong chương trình nội dung từng khối lớp; theo tính chất, mục đích từng kì thi, hội thi (thi khảo sát chất lượng cuối kì, cuối năm, Olympic, HS giỏi, tuyển sinh vào lớp 10 hoặc thi tốt nghiệp THPT); phân công biên soạn chuyên đề bồi dưỡng HS giỏi theo Khung chương trình liên thông của Sở; tích cực chia sẻ để học hỏi và rút kinh nghiệm. - Tiếp tục tổ chức nghiên cứu Chương trình Ngữ văn ban hành tại Thông tư 32/TT-BGDĐT ngày 26/12/2018 của Bộ GDĐT; gắn kết với quá trình xây dựng các chủ đề dạy học, thiết kế đề kiểm tra theo chương trình hiện hành. Tham khảo nguồn tài liệu chung của tỉnh trong các đợt tập huấn chuyên môn; tập san Giáo dục. - Tích cực tham mưu và thực hiện đổi mới, sáng tạo Hội thi GV dạy giỏi cấp trường nhằm tạo cơ hội tôn vinh những GV thực sự tâm huyết, có tài, dám đổi mới, sáng tạo trong dạy và học; qua đó GV tự học, tự bồi dưỡng nâng cao chuyên môn, nghiệp vụ. - Các tổ chuyên môn sớm xây dựng kế hoạch ôn thi cho HS lớp 9 và lớp 12 đảm bảo trang bị cho HS kiến thức kĩ năng cơ bản cốt lõi; thường xuyên rèn luyện kĩ 2
3. năng vận dụng; tổ chức khảo sát và thi thử theo đúng định hướng của Sở và của Bộ GDĐT. 5. Công tác bồi dưỡng HS giỏi - Thi HSG quốc gia: Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong tiếp tục rà soát các khâu trong quá trình tuyển chọn, bồi dưỡng HSG tham dự kì thi chọn HSG thi quốc gia. Đánh giá rút kinh nghiệm kịp thời về các giải pháp đã áp dụng trong các năm học trước nhằm phát huy những bài học kinh nghiệm quý, mạnh dạn đổi mới PPDH và KTĐG để giữ vững và nâng cao chất lượng giải quốc gia. Huy động tối đa nguồn lực GV giỏi các trường trong tỉnh tham gia dạy các chuyên đề cho đội tuyển, phát huy thế mạnh của từng thành viên trong nhà trường, tranh thủ các buổi mời giáo sư bồi dưỡng đội tuyển để dự giờ, học hỏi, nâng cao chuyên môn. - Thi HSG tỉnh: Đối với lớp 9 theo hướng tiếp cận Khung Chương trình liên thông; đối với lớp 12 theo định hướng thi tốt nghiệp THPT năm 2020. - Giao lưu Olympic Ngữ văn: GV khuyến khích đông đảo HS tham gia thử sức để tăng cường hứng thú, niềm đam mê môn học; nghiên cứu đề Olympic từ năm học 2016-2017 (lớp 7,8,10,11), đổi mới cách dạy, cách học; đổi mới cách ra đề, hướng dẫn chấm theo định hướng phát triển năng lực học sinh, năng khiếu văn chương cho các em. 6. Quy định về giáo án (Kế hoạch bài học): Thiết kế bài học theo tiến trình của hoạt động học, với các bước: Khởi động/Trải nghiệm/ Tạo tình huống xuất phát – Hình thành kiến thức – Thực hành – Vận dụng – Mở rộng, bổ sung / phát triển ý tưởng sáng tạo. 3