Hướng dẫn giảng dạy môn Địa lí THCS và THPT - Năm học 2020-2021

Nội dung tài liệu: Hướng dẫn giảng dạy môn Địa lí THCS và THPT - Năm học 2020-2021

1. HƯỚNG DẪN GIẢNG DẠY MÔN HỌC NĂM HỌC 2020-2021 Môn: Địa lí - cấp THCS và THPT (Kèm theo công văn số 1361/SGDĐT-GDTrH ngày 15/9/2020 của Sở GDĐT về việc Hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ giáo dục trung học năm học 2020-2021) Thực hiện các yêu cầu chung của nhiệm vụ chuyên môn theo công văn số 1361/SGDĐT-GDTrH ngày 15/9/2020 của Sở GDĐT về Hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ giáo dục trung học năm học 2020-2021, các đồng chí giáo viên bộ môn Địa lí chú trọng một số nội dung cụ thể sau: 1. Thực hiện chương trình, kế hoạch dạy học Tiếp tục thực hiện chương trình giáo dục phổ thông hiện hành theo định hướng phát triển phẩm chất và năng lực học sinh; thực hiện đúng, đủ kế hoạch giáo dục môn học xây dựng trên khung thời gian 35 tuần thực học (học kỳ I: 18 tuần, học kỳ II: 17 tuần), lãnh đạo nhà trường phê duyệt trước khi thực hiện và là căn cứ để thanh tra, kiểm tra. 2. Đổi mới phương pháp dạy học - Tích cực đổi mới PPDH, tăng cường vận dụng các PPDH, KTDH tích cực qua từng hoạt động dạy học; chú ý giáo viên là người tổ chức hướng dẫn, tạo môi trường học tập thân thiện; học sinh chủ động, tích cực, sáng tạo trong các hoạt động học tập; tăng cường các hoạt động trải nghiệm, gắn bài học với thực tiễn địa phương, đất nước, thế giới. - Thực hiện các hình thức tổ chức dạy học một cách đa dạng và linh hoạt, kết hợp hình thức dạy học cá nhân, theo nhóm, trên lớp, ngoài lớp, tham quan, thực địa, khảo sát địa phương, hệ thống hóa thông tin, trò chơi - Chú trọng tổ chức, hướng dẫn, tạo điều kiện để học sinh tìm tòi, khám phá, khai thác và làm chủ kiến thức từ các phương tiện dạy học địa lí như bản đồ, atlat, tranh ảnh, video, mô hình, các dụng cụ quan trắc, tài liệu, tư liệu Khuyến khích, tạo điều kiện cho học sinh khai thác thông tin từ Internet để phục vụ học tập; rèn luyện cho học sinh kĩ năng xử lí, trình bày thông tin địa lí bằng công nghệ thông tin và truyền thông ; tăng cường tự làm các thiết bị với việc ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông (lập các trang website học tập, xây dựng hệ thống bài tập, bài thực hành, đề kiểm tra bằng các phần mềm thông dụng, thích hợp, xây dựng các video clip giới thiệu sự vật, hiện tượng địa lí ) trong giảng dạy. - Chú ý xây dựng các chuyên đề dạy học, dạy học tích hợp liên môn, lồng ghép các nội dung: giáo dục di sản, chú trọng tuyên truyền, giáo dục chủ quyền quốc gia về biên giới, biển đảo; sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả; bảo vệ môi trường; đa dạng sinh học và bảo tồn thiên nhiên; ứng phó với biến đổi khí hậu, phòng tránh và giảm nhẹ thiên tai Đa dạng hóa các hình thức học tập; chú trọng các hoạt động trải nghiệm, nghiên cứu khoa học của học sinh; cập nhật những kiến thức, số liệu, thông tin mới thay thế cho những thông tin cũ, lạc hậu; điều chỉnh nội dung giảng dạy theo hướng tinh giản, tiếp cận định hướng chương trình giáo dục phổ thông mới. 2. Đổi mới kiểm tra đánh giá - Chú ý xây dựng đề thi, đề kiểm tra theo ma trận, đảm bảo tính chính xác, phân hoá tốt, tạo cơ hội cho HS phát huy sáng tạo, cá tính trong cách suy nghĩ, trình bày vấn đề. Tăng cường sử dụng câu hỏi/đề mở, thảo luận thống nhất trong tổ/nhóm việc xây dựng hướng dẫn chấm “mở” đảm bảo dễ chấm, đánh giá công bằng, chính xác năng lực học sinh. 1
2. - Đa dạng hóa các hình thức đánh giá, tăng cường đánh giá thường xuyên đối với tất cả học sinh bằng các hình thức khác nhau. Kết hợp việc đánh giá của giáo viên với việc tự đánh giá và đánh giá lẫn nhau của học sinh. - Kết quả giáo dục được đánh giá bằng các hình thức định tính và định lượng thông qua đánh giá thường xuyên, định kì, trên cơ sở đó tổng hợp kết quả đánh giá chung về phẩm chất, năng lực và sự tiến bộ của học sinh. - Việc kiểm tra đánh giá cần bám sát vào văn bản hướng dẫn của Bộ GD ĐT như Công văn số 3280/BGDĐT – GDTrH ngày 27/8/2020 về việc hướng dẫn thực hiện điều chỉnh nội dung dạy học cấp THCS, THPT; Thông tư 58/2011/TT-BGDĐT ngày 12/12/2011 và Thông tư số 26/2020/TT-Bộ GDĐT ngày 26/8/2020 về sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy chế đánh giá, xếp loại học sinh THCS, THPT ban hành kèm theo TT 58. 3. Sinh hoạt tổ/nhóm chuyên môn - Đầu tư nghiêm túc, xây dựng kế hoạch tổ/nhóm chuyên môn cụ thể, chi tiết, khoa học thể hiện rõ chỉ tiêu, giải pháp của từng nhiệm vụ cụ thể; kế hoạch sinh hoạt tổ/nhóm chuyên môn thiết thực, không hình thức, giảm các thủ tục hành chính, thực sự có ý nghĩa trong công tác bồi dưỡng đội ngũ tại chỗ; bám sát các công văn chỉ đạo của cấp trên; - Đổi mới việc sinh hoạt tổ chuyên môn theo hướng tăng cường giúp đỡ vì sự tiến bộ của các thành viên trong tổ thông qua trao đổi, thảo luận. Sinh hoạt tổ/nhóm chuyên môn cần tập trung vào các nội dung chủ yếu như: Phân tích bài học minh họa, các chuyên đề, chủ đề dạy học tích hợp liên môn theo định hướng phát triển năng lực và phẩm chất của học sinh; xây dựng kế hoạch và tổ chức các hoạt động trải nghiệm sáng tạo của bộ môn; phân tích, đánh giá về chất lượng đề thi, kiểm tra định kì, phân tích kết quả làm bài của học sinh, đánh giá rút kinh nghiệm về giảng dạy, kiểm tra; trao đổi, thảo luận về các PPDH, KTDH tích cực, phương pháp hướng dẫn học sinh tự học Chú ý nghiên cứu kĩ 3 nội dung và 12 tiêu chí đánh giá bài giảng trong Công văn số 5555/BGDĐT-GDTrH ngày 8/10/2014 của Bộ GDĐT về việc hướng dẫn sinh hoạt chuyên môn về đổi mới phương pháp dạy học và kiểm tra, đánh giá; - Tiếp tục tiếp cận Chương trình môn Địa lí của Bộ ban hành kèm theo Thông tư 32/TT-BGDĐT ngày 26/12/2018 để chuẩn bị cho giáo viên sớm chủ động triển khai chương trình mới. 4. Nâng cao chất lượng dạy và học - Dạy học đại trà: Chú ý nâng cao hiệu quả dạy học trên lớp theo định hướng phát triển năng lực, phẩm chất người học. Dạy học phân hóa đối tượng, quan tâm phụ đạo học sinh yếu, kém, bồi dưỡng học sinh giỏi. - Dạy học môn chuyên : Đảm bảo mục tiêu chương trình Địa lí cơ bản, kết hợp Chương trình Địa lí chuyên sâu (Tài liệu Nội dung dạy học chuyên sâu môn Địa lí – Bộ GDĐT/2019) góp phần hình thành các phẩm chất chủ yếu và năng lực chung, năng lực đặc thù ở mức độ cao, phù hợp với sở thích, khả năng của học sinh chuyên. - Bồi dưỡng HSG lớp 9: Các trường cần có kế hoạch ôn tập cụ thể, chú ý hướng dẫn học sinh biết hệ thống hóa nội dung kiến thức, nắm vững kiến thức cơ bản, tăng cường tính hành dụng, tính thực tiễn, rèn kĩ năng vận dụng tri thức địa lí vào việc tìm hiểu và giải quyết ở mức độ nhất định một số vấn đề của thực tiễn, liên hệ với thực tiễn của địa phương; tăng cường hướng dẫn năng lực tự học, tự đánh giá, đánh giá lẫn nhau của học sinh; nội dung nâng cao và mở rộng trên kiến thức cơ bản của chương trình phổ thông dành cho các khối lớp ; - Bồi dưỡng HSG lớp 12: Theo định hướng thi tốt nghiệp THPT của Bộ GDĐT năm 2021. 2
3. - Ôn tập cho HS lớp 12 thi tốt nghiệp THPT: Theo kế hoạch của Bộ GDĐT. - Thi HSG quốc gia: Đánh giá rút kinh nghiệm kịp thời về các giải pháp đã áp dụng trong các năm học trước để tiếp tục phát huy những bài học kinh nghiệm quý, mạnh dạn đổi mới PPDH và KTĐG nhằm tăng số lượng và nâng cao hơn nữa chất lượng giải quốc gia. Huy động tối đa nguồn lực GV giỏi các trường trong tỉnh tham gia dạy các chuyên đề cho đội tuyển, phát huy thế mạnh của từng thành viên trong nhà trường, tranh thủ các buổi mời giáo sư bồi dưỡng đội tuyển để dự giờ, học hỏi, nâng cao trình độ chuyên môn. - Ôn tập cho HS lớp 9 thi vào 10: Nâng cao hiệu quả dạy học, hướng dẫn học sinh tự học, nắm chắc kiến thức cơ bản ngay trên lớp; nội dung kiến thức trong chương trình cần cập nhật, bổ sung đảm bảo tính thời sự, gắn liền với thực tiễn địa phương. - Tiếp tục xây dựng ngân hàng câu hỏi, bài tập, ngân hàng đề thi các loại và tập hợp các nguồn tư liệu theo từng chuyên đề, khối lớp. 5. Về hồ sơ chuyên môn - Giáo án (Kế hoạch bài học): Thiết kế bài học theo tiến trình của hoạt động học, với các hoạt động: Mở đầu (tình huống có vấn đề, giao nhiệm vụ học tập) xác định vấn đề cần giải quyết hoặc nhiệm vụ học tập gắn với kiến thức mới của bài học; Hình thành kiến thức mới (hoạt động với sách giáo khoa, thiết bị dạy học và học liệu để khai thác, tiếp nhận kiến thức mới thông qua kênh chữ, kênh hình, kênh tiếng, vật thật); Luyện tập (câu hỏi, bài tập, thực hành, thí nghiệm) để phát triển các kĩ năng gắn với kiến thức mới vừa học; Vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học để giải quyết các tình huống, vấn đề trong thực tiễn. Trong từng hoạt động dạy – học trình bày rõ mục tiêu, học liệu, phương pháp/kĩ thuật dạy học, các hình thức tổ chức, các bước tiến hành và sản phẩm cụ thể để giao cho học sinh thực hiện trong lớp học, ngoài lớp học, ở trường, ở nhà, cơ sở sản xuất, kinh doanh, tại di sản văn hóa và cộng đồng. Tăng cường giao cho học sinh tự nghiên cứu sách giáo khoa và tài liệu tham khảo để tiếp nhận và vận dụng kiến thức; dành nhiều thời gian trên lớp để tổ chức cho học sinh báo cáo, thuyết trình, thảo luận, luyện tập, thực hành, bảo vệ kết quả tự học của mình. - Trang thiết bị dạy học: Tăng cường sử dụng có hiệu quả hệ thống bản đồ treo tường, bản đồ số, tập Atlat Địa lí Việt Nam, tập bản đồ Địa lí Thế giới, Atlat Địa lí Tự nhiên Đại cương; tích cực ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học - Tài liệu tham khảo: GV và HS có thể tham khảo thêm tài liệu “Giúp em học tốt Địa lí ” từ lớp 6 đến lớp 12; cập nhật tính thời sự của thông tin liên quan kiến thức trong bài học, thực tiễn của địa phương ; sử dụng số liệu mới của Tổng cục thống kê (www.gso.gov.vn) để bổ sung thay thế cho những số liệu quá cũ trong tài liệu SGK. - Tăng cường dự giờ học hỏi đồng nghiệp, ghi sổ dự giờ theo tiến trình tổ chức dạy – học (Chú ý học tập về phương pháp, kĩ thuật tổ chức dạy hoc, học liệu, hoạt động của giáo viên, học sinh ; không ghi cấu trúc bài học). Lưu ý: Mọi băn khoăn, thắc mắc về chuyên môn, trao đổi bằng email với đ/c chuyên viên phụ trách bộ môn (Vũ Thị Mai Huế - maihuelhp@gmail.com – 0912807701)./. 3